Để có thể chiếm lòng tin của dư dân mạng, nhóm của “bác sĩ Khoa” với người có tên Phong Lam thường dựng lên những câu chuyện cảm động, lấy nước mắt cư dân mạng, từ đó kêu gọi quyên góp từ thiện cho nhóm ‘thiện nguyện 82’, giúp đỡ những hoàn cảnh mà nhóm này ‘tự vẽ ra’.
Nạn nhân của nhóm Phong Lam, ‘bác sĩ Khoa’ và quỹ thiện nguyện 82.
Vụ tin giả ‘bác sĩ rút ống thở người thân cứu sản phụ’ gây xôn xao dư luận những ngày qua đã được Sở Y tế TP.HCM khẳng định là hư cấu. Các cơ quan liên ngành đang vào cuộc điều tra truy tìm ‘bác sĩ Khoa’, chủ nhân của câu chuyện giả này. Các thành viên mà “bác sĩ Khoa” sau khi đăng bài “rút ống thở..” rồi tag các facebook như PhongLam, Thy Nguyễn… sau đó cũng đều đã ‘biến mất’.
Tuy nhiên, vào chiều Chiều 9/8, một nạn nhân của nhóm ‘bác sĩ Khoa’ đã liên lạc với Tiền Phong, chị N.K.L, ở TPHCM, dưới đây là câu chuyện chị L. kể lại:
Một thời gian trước, chị L. đọc lướt facbook thì phát hiện một tài khoản FB có tên Phong Lam, trên trang cá nhân, người này toàn viết những câu chuyện về cuộc đời mình, bố của mình bị ung thư. Sau đó, chị L. và người này nói chuyện, trao đổi qua lại về một số bệnh tật. Đến cuối tháng 7/2020, PhongLam nhắn cho chị L. rằng, họ chuẩn bị tổ chức trung thu cho các cháu mắc bệnh ung thư máu, sẽ cùng nhóm “thiện nguyện 82” làm bánh bán để quyên tiền cho các em trị bệnh.
Thấy việc làm ý nghĩa nên chị L. ủng hộ 5 triệu đồng, và còn kêu gọi các bạn bè ở TPHCM ủng hộ người 1 triệu, người 2-3 triệu đồng. Số tiền ủng hộ của nhóm chị L. đều thông qua tài khoản có tên Nguyễn Thị Minh Thy ở Bến Tre.
Đến tháng 8/2020, Thy còn gọi cho nhóm chị L. để trình bày rằng nhóm đang tổ chức hoạt động nhưng thiếu 300 phần quà. Chị L. sẵn sàng ủng hộ qua tài khoản của Thy 2 triệu đồng và nhiều người quen của chị cũng ủng hộ họ.
Theo chị L, đầu năm 2021, nhóm này còn kêu gọi nhiều người quyên góp vào các chương trình ung thư của “quỹ 82”, nhưng sau khi tìm hiểu thấy có nhiều bất thường nên chị L. không tham gia. Phóng viên sau đó liên lạc với nhóm PhongLam và Nguyễn Thị Minh Thy qua số điện thoại mà chị L. cung cấp thì tất cả đã khoá máy, facebook và zalo đều không tồn tại.
Dàn dựng những câu chuyện cảm động đầy nước mắt để kêu gọi ủng hộ
Để có thể khơi gợi hảo tâm và sự đồng cảm của cộng đồng mạng, nhóm PhongLam thường dựng những câu chuyện cảm động. Ví dụ như, nhóm của Lam nuôi một bà cụ bán vé số không nơi nương tựa, sau khi chồng và con mắc bệnh ung thư qua đời, bà cụ sau đó cũng bị đột tử.
Sau đó, một facebook trong nhóm đăng đàn kêu gọi ủng hộ, quyên góp tiền làm đám tang cho cụ, bên dưới lời kêu gọi còn kèm theo số tài khoản của một người tên Nguyễn Thị Minh Thy. Rất nhiều người đã chuyển tiền ủng hộ sau lời kêu gọi đẫm nước mắt này.
Chưa hết, nhóm này dựng cả câu chuyện chính bản thân Lam bị ung thư máu từ nhỏ, rồi có người anh trai bị bệnh mất từ lúc mới sinh ra, ước mơ làm bác sĩ và được ba hiến tuỷ để cứu sống mình và sau đó Lam sang Singapore theo đuổi giấc mơ bác sĩ như thế nào… đều được Lam tổng hợp cả mấy trang như một tấm gương vượt lên số phận gửi cho tất cả những người mà facebooker này làm quen được trên mạng.
Một nữ doanh nhân, cũng là nạn nhân khác của nhóm này, chị T. đã nhận được lá thư dài cả chục trang giấy từ PhongLam, tóm tắt cuộc đời như thế nào: “Trong bản tóm tắt cuộc đời dài cả chục trang giấy, mà Lam gửi cho tôi, Lam kể bố đã quyết tâm bán nhà đưa con gái sang Singapore chữa bệnh, làm đủ mọi nghề từ phụ hồ đến bán gà rán, hiến tuỷ cứu con gái nên bị liệt chân. Tất cả, nhằm mục đích kêu gọi từ thiện dưới cái danh nghĩa quỹ ung thư 82”. Chị T. sau đó đã ủng hộ quỹ này 5 triệu đồng và kêu gọi bạn bè ủng hộ.
Và gần đây nhất, Câu chuyện về “bác sĩ Trần Khoa” rút ống thở của mẹ để nhường sự sống cho sản phụ nguy kịch sắp sinh lan trên facebook, cũng là một trong vô số những chiêu lừa đảo đó. Hình ảnh đại diện trên facebook của “bác sĩ Khoa” là của một tiến sĩ chuyên về nha khoa của Singapore có tên là Toh Wei Seong làm việc tại đại học NUHS bên Singapore.
Vụ việc bắt đầu từ tối 7/8 từ chủ tài khoản Facebook “Trần Khoa”, được cho là bác sĩ sản khoa, đăng tải. Người này chia sẻ đã quyết định “nhường đi chiếc máy thở” của ba mẹ mình đang dùng cho một sản phụ đang cần. Sau khi đăng tải, hầu hết cộng đồng mạng đều bày tỏ sự xúc động và cảm phục trước hành động của “bác sĩ Khoa”. Đặc biệt để “minh họa” cho câu chuyện nêu trên, trên mạng còn xuất hiện nhiều đoạn tin nhắn “nội bộ” kèm theo hình ảnh hai bé song sinh được cho là hai bé mà bác sĩ này vừa phẫu thuật cứu sống.
Có lẽ câu chuyện ‘bác sĩ Khoa’ dựng lên hơi quá lố, nên khi câu chuyện vỡ lở là tin giả, các thành viên mà “bác sĩ Khoa” tag vào bài viết như “PhongLam”, Minhthy.. đã nhanh chóng ‘biến mất’. Đến sáng 8/8, tất cả các thông tin mà “bác sĩ Khoa” đăng tải trên Facebook cá nhân đều bị xóa; các tài khoản khác được cho là có liên quan đến bác sĩ này cũng đều xóa thông tin sự việc.
Có một đặc điểm chung dễ nhận thấy, đó là tất cả những facebook trong nhóm đều lấy hình của các giáo sư đầu ngành về y khoa của Singapore, Đài Loan (Trung Quốc) hay Úc ghép vào. Facebook của họ cũng toàn những mảnh đời hư cấu đầy nước mắt để.
Dù Phong Lam hay Trần Khoa, không biết có ngoài đời thật hay không, hay chỉ nhằm mục đích lợi dụng lòng người của một nhóm lừa đảo. Nhưnh chắc chắn cái tên facebook Thy Nguyễn là có thật, vì cái tên này có số tài khoản mang tên Nguyễn Thị Minh Thy, được công khai để “gom” tiền của các mạnh thương quân, người chơi mạng xã hội giàu lòng trắc ẩn.
Xử phạt hai chủ tài khoản Facebook chia sẻ tin giả ‘bác sĩ Khoa”
Theo Tuổi Trẻ, Chiều 9/8, Thanh tra Sở Thông tin và truyền thông TP.HCM đã ra quyết định xử phạt hai chủ tài khoản Facebook vì đã ‘vô ý chia sẻ’ thông tin chưa đúng vụ ‘bác sĩ Khoa’, có nội dung không đúng sự thật trên mạng Internet.
Hai chủ tài khoản Facebook bị xử phạt là “Nguyễn Đức Hiển” và “Hoàng Nguyên Vũ”. Hai chủ tài khoản này thông tin là do mong muốn chia sẻ cảm xúc đối với sự hy sinh của “bác sĩ Khoa”, nhưng thiếu kiểm chứng thấu đáo nguồn tin, nên đã vô ý chia sẻ thông tin theo nội dung đăng tải trên tài khoản Facebook “Trần Khoa”.
Thanh tra Sở Thông tin và truyền thông ra quyết định xử phạt hành chính đối với hai chủ tài khoản này về hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật trên mạng xã hội theo pháp luật.