EU đang chuẩn bị một văn bản cho phép hàng hóa nhập cảnh vào Kaliningrad, vùng lãnh thổ hải ngoại của Nga nằm bên bờ biển Đen. Vùng lãnh thổ này bị bao vây bởi Ba Lan và Lihuania.
Các quan chức Liên minh châu Âu đã soạn thảo một văn bản cho phép vận chuyển hàng hóa bị trừng phạt giữa Nga và Kaliningrad, ông Petras Asutrevicius đại diện của Lithuania tại EU tuyên bố hôm thứ Bảy 25/6. Lithuania đã cấm lưu thông một số hàng hóa ra vào Kaliningrad, đồng thời tuyên bố rằng nước này đang thực thi các biện pháp trừng phạt của EU. Nga coi động thái này là “phong tỏa kinh tế” và đe dọa sẽ có phản ứng “tiêu cực” .
Mặc dù EU đã có động thái dảm leo thang căng thẳng, tuy nhiên Lithuania vẫn tỏ ra rất cứng rắn với hành động của mình. Ông Austrevicius nói rằng lập trường của Lithuania vẫn là “không khoan nhượng” và nếu văn kiện này được thông qua thì “Lithuania sẽ vẫn một mình hành động mà không cần tới sự trợ giúp của EU.” Một số đại diện quốc gia khác tại Liên Minh Châu Âu đã viết thư gửi tới chủ tịch của khối để bày tỏ phản đối văn kiện dỡ bỏ phong tỏa này. Họ gọi đề xuất dỡ bỏ trừng phạt là không thể chấp nhận được.
Vị trí chiến lược
Kẹp giữa Ba Lan và Lithuania , Kaliningrad là một vùng lãnh thổ của Nga có tầm quan trọng chiến lược ngày càng tăng kể từ khi Ba Lan và các nước Baltic gia nhập Liên minh châu u (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Ý nghĩa địa chính trị của nó vẫn tồn tại trong suốt vài thế kỷ qua. Trong 2 thập kỷ gần đây, thành phố cảng Kaliningrad ngày càng trở nên cực kỳ quan trọng đối với chiến lược địa chính trị của Moscow. Ví dụ: Tháng 3 năm 1999, Ba Lan gia nhập NATO và sau đó là các nước Baltic vào năm 2004. Cùng năm đó, Estonia, Latvia, Lithuania và Ba Lan đều gia nhập Liên minh châu u. Những quyết định này đã khiến khu vực Kaliningrad bị bao vây hoàn toàn bởi các thành viên EU và NATO, biến vùng đất này trở thành thành trì quan trọng.
Trung tướng Ben Hodges, cựu Tư lệnh quân đội Mỹ tại châu u, thừa nhận lợi thế của Nga, ông này đã nhận xét rằng, “Nga có thể chiếm các quốc gia Baltic nhanh hơn tốc độ đồng minh có thể bảo vệ họ.” Và, với quân đội được bố trí ở Kaliningrad, Nga và Belarus, điện Kremlin sẽ có đủ sức mạnh quân sự để tràn qua vùng Baltic.
Hành động này được coi là chuẩn bị cho một cuộc tấn công phủ đầu trong tương lai vào Nga, Moscow vốn đã xây dựng một hệ thống phòng thủ thường trực ở Kaliningrad. Hệ thống phòng thủ sử dụng các bệ phóng tên lửa đạn đạo Iskander-M có thể tiếp cận các mục tiêu cách xa 310 đến 430 dặm, đưa phần lớn khu vực Trung và Bắc Âu vào tầm bắn. Vladimir Shamanov, Chánh văn phòng Ủy ban Quốc phòng của Duma Quốc gia Nga, nói rằng các tên lửa ở Kaliningrad là một “phản ứng trực tiếp trước các hành động của NATO.”
Do vị trí duy nhất ở Bắc Âu, Nga đã tăng cường lực lượng quân sự ở Kaliningrad trong thập kỷ qua. Có thể sẽ có khoảng 10.000-20.000 binh sĩ Nga đóng quân vĩnh viễn tại khu vực này. Ngoài việc tăng cường hiện diện quân sự trên bộ, Nga có 5 hoặc 6 tàu neo đậu tại căn cứ hải quân ở Baltiysk và một lực lượng trực thăng khá lớn tại căn cứ không quân hải quân Chkalovsk . Baltiysk là cảng Baltic duy nhất của Nga không có băng quanh năm, điều này có nghĩa là nó rất cần thiết cho các hoạt động hải quân của nước này. Hạm đội Sáu của Hải quân Hoa Kỳ có nhiệm vụ tuần tra các vùng biển Địa Trung Hải, Baltic, Adriatic và các vùng biển khác kéo dài cả năm, Riêng tại biển Baltic, có nhiều hoạt động chung giữa Hạm đội thứ hai và thứ sáu đã diễn ra .
Với sự hiện diện hải quân dày đặc của Hoa Kỳ tại các vùng biển xung quanh lục địa châu u, Liên bang Nga phụ thuộc vào Kaliningrad để chống lại sự tăng cường quân sự của Hoa Kỳ. Cảng không có băng ở Kaliningrad có nghĩa là Nga có thể nhanh chóng tham gia vào các hoạt động răn đe chiến lược và quân sự trên biển vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Ngoài ra nếu lực lượng NATO tiến hành cuộc tấn công, với vị trí chiến lược của Kaliningrad Nga có thể đặt thủy lôi dọc theo các eo biển nhỏ và các tuyến đường biển quan trọng – cô lập một cách hiệu quả hành lang dẫn tới Biển Baltic.
Bộ Ngoại giao Nga đã nói: “Nếu quá trình vận chuyển hàng hóa giữa khu vực Kaliningrad và phần còn lại của Liên bang Nga qua Lithuania không được khôi phục hoàn toàn trong tương lai gần, thì Nga có quyền thực hiện các hành động để bảo vệ lợi ích quốc gia của mình”.